portal (srednjovjekovni latinski portale; od latinskog porta: vrata), monumentalni ulaz u neku reprezentativnu građevinu, često bogato ukrašen arhitektonskim, nerijetko i skuplturalnim elementima. Isprva kao pravokutni otvor s istaknutim nadvratnikom (Mikena, Pergam, egipatsko graditeljstvo), dok je rimsko graditeljstvo od babilonske graditeljske tradicije preuzelo polukružni luk (arhivolt) u gornjem dijelu vrata. Upravo se taj tip portala razvijao dalje, osobito u romanici, kada se polukružni luk povećao i prerastao u lunetu, ispunjenu ornamentalnom dekoracijom i bogatim reljefima. U gotici, osobito portali francuskih katedrala XIII. st., redovito s trojim vratima, vrhunac su arhitektonske razvedenosti s dekorativnim i plastičnim elementima u nizovima, s brojnim kipovima svetaca, alegorijskim likovima i biblijskim prikazima (Chartres, Reims, Beauvais). U renesansi se portal vratio na antičku tradiciju s ravnim arhitravom ili polukružnim lukom. U baroku se zadržao taj raspored, ali se portal dodatno obogaćivao dimenzijama i detaljima, često imao lukove, arhitrave, balkone, karijatide ili snažne atletske likove muškaraca atlanta ili telemona. U klasicističkoj arhitekturi prevladavala je monumentalna jednostavnost, dok se u suvremenoj naglašava funkcionalnost pa se i izvedba portala prilagođava cjelokupnoj arhitektonskoj koncepciji građevine.