Gaj Julije Cezar
Cezar, Gaj Julije (latinski: Caius Julius Caesar), rimski vojskovođa, državnik i pisac (Rim, ←13. VII. 100 – Rim, ←15. III. 44). Odvjetak rimske patricijske obitelji. Po ženskoj liniji nećak državnika i konzula Marija, što mu je olakšalo uspon u političkoj karijeri u najranijoj mladosti. U vrijeme Suline diktature udaljen iz politike te se okreće vojničkom pozivu. Sudjelovao u ratovima u Maloj Aziji te u borbama protiv gusara na Egejskome moru. Godine ←75. ponovno se vraća u politički život (pontifex), ali istodobno nastavlja i vojničku karijeru (vojnički tribun). Od ←63. pontifex maximus; ←62. pretor i propretor u Španjolskoj, učvrstio rimsku vlast i preuredio financijsku upravu provincije. Sklopio tzv. Prvi trijumvirat s Pompejom i Krasom (←60). Godine ←59. kao konzul proveo agrarni zakon. Posebno se isticao pokorivši Galiju ←58. do ←51; istodobno poduzeo dva pohoda protiv Germana (←55. i ←54) te dvije neuspješne invazije Britanije (←55. i ←53). Nakon Krasove smrti ←53. dolazi u sukob s Pompejom i Rimskim senatom te kreće s vojskom na Rim, odakle protjeruje političke protivnike. Pripisuje mu se da je prilikom ulaska u Italiju izrekao “Kocka je bačena” (Alea iacta est). U građanskom ratu porazio Pompeja u odlučujućoj bitki kraj Farsala u Tesaliji (←48) i progonio ga do Egipta. Učvrstio rimski utjecaj u Egiptu postavivši na prijestolje Kleopatru, te u Judeji i Siriji, pobjedom nad pontskim kraljem Farnakom (←47). Nakon te pobjede uputio je Senatu kao izvještaj kratku poruku: “Dođoh, vidjeh, pobijedih” (Veni, vidi, vici), zapamćenu kao najsažetiji vojnički izvještaj u povijesti. Nakon povratka u Rim odbio formalno preuzeti vlast kao imperator rekavši “Ime mi je Cezar, a ne imperator”, ali je prihvatio diktatorske ovlasti. Porazio preostale protivnike u Africi (←46) i Španjolskoj (←45) i ugušio ilirski ustanak. Nakon pobjede pokušao izvesti pomirbu s političkim protivnicima i proglasio opću amnestiju te povećao broj senatora. Provodio reforme uprave, vojske i kalendara (julijanski kalendar). Ubijen urotom političkih protivnika na čelu s Markom Junijem Brutom i Longinom Gajem Kasijem. Velik strateg i taktičar, svoje vojničke pothvate opisao u memoarima Galski rat (De bello Gallico) i Građanski rat (De bello civili), koji su, iako prožeti apologetskim tendencijama, dugo vremena bili uzorom za pisanje memoarskih djela. Od njegova nadimačkog prezimena (Cezar) nastali su vladarski naslovi za cara (latinski: caesar, njemački: Kaiser, hrvatski: cesar i car i dr.). Cezarov život temom je mnogih umjetničkih ostvarenja (slikarstvo, književnost, film i dr.).