Delhi

Delhi, Crvena tvrđava
Delhi, također Dilli, grad u sjevernoj Indiji, u istoimenom saveznom teritoriju, na desnoj obali rijeke Jamune; 16 753 235 stanovnika (9,4 milijuna 1991. godine). Veliko prometno čvorište, trgovačko i industrijsko središte. Tekstilna, elektrotehnička, elektronička, kemijska industrija, proizvodnja automobilskih dijelova, preciznih uređaja, nakita. Sveučilište (1922), visoke škole. Južno od Delhija nastavlja se moderni → New Delhi, glavni grad Indije. Jezgru Delhija čini dio grada indo-islamske arhitekture unutar kamenoga bedema iz 1638. Ulica Chandni Chowk, poznata po bazarima, trgovačko je središte Delhija. Od brojnih kulturno-povijesnih spomenika ističe se Crvena tvrđava (Lal Qila, dovršena 1648), sklop građevina okružen bedemom od crvenog pješčenjaka koji je služio kao palača velikih mogula (šahova). U blizini je čuvena Velika mošeja (Džama Masdžid, 1644–58), najveća u Indiji, jedna od čuvenih građevina podignutih za šaha Džahana  (uza spomenutu Crvenu tvrđavu, te Tadž Mahal i Bisernu mošeju u Agri). Prvi uspon Delhija počinje 1206, kad je postao prijestolnicom Delhijskoga Sultanata koji je u XIII. stoljeću nadzirao sjevernu Indiju; razorio ga Timur 1398. Osnivač mogulske dinastije → Babur osvaja Delhi i proglašava ga 1526. svojom prijestolnicom. Razorio ga afganski šah Šer 1540, potom ponovno izgrađen. Šah Akbar vraća Delhi u posjed Mogulskoga Carstva, no ostavlja ga u ruševinama. Današnji Delhi podiže i ponovno proglašava prijestolnicom Mogulskoga Carstva (umjesto Agre) šah Džahan 1638, po kojem se još naziva i Šahdžahanabad; ostaje prijestolnica do 1739, kada ga je perzijski šah Nadir zauzeo i opljačkao. Od 1771. gradom vladaju hinduski prinčevi Maratha, a 1803. zauzeli su ga Britanaci. Od 1912. do 1931. Delhi je bio glavni grad Britanske Indije, a potom je New Delhi preuzeo tu ulogu.