oltar, crkva Majke Božje Remetske, Zagreb
oltar (lat. altare žrtvenik), humak od zemlje ili povišeno mjesto od kamena ili drva određeno za prinos žrtve bogovima ili Bogu; prisutno u svim religijama koje u svojem kultu imaju žrtvu. Od najstarijih vremena javlja se u različitim oblicima, kao samostalna zgrada ili kao dio hrama (npr. u Egipćana, Izraelaca, Grka, Rimljana). U kršćanstvu, mjesto na kojem se prinosi euharistijska žrtva, misa. Isprva je imao oblik kućnoga drvenog stola, koji od IV. st. postaje fiksni i od kamena, postavljen na grobu mučenika u apsidi bazilike i natkriven ciborijem (poslije baldahinom). Na Istoku je zadržao kubični oblik i odijeljen je od ostatka crkve oslikanom pregradom, a na Zapadu se stalno mijenjao. Prvotna mensa pomiče se prema dnu apside, iznad se potom stavljaju slike ili reljefi (triptih, poliptih). Od renesanse se grade arhit. oltari, a u sredini, ispod gl. slike ili kipa, nalazi se tabernakul, za smještaj hostija.
oltar, S. Chiara, Napulj