palatin (srednjovj. lat.), u Biz. Carstvu, naziv za carskog dvorjanika, ponajprije predstojnika carske riznice. U srednjovj. eur. državama palatini su dostojanstvenici na kralj. dvoru, među kojima je najvišu čast imao comes palatinus (upravitelj kralj. dvora). U onodobnim romanima p. je vitez koji pripada dvorskoj pratnji Karla Velikog (pandan vitezovima Okruglog stola kralja Artura). U Ugarskoj je p. najviši dvorski službenik, isprva je upravljao dvorom, potom je kralj. zamjenik i čuvar njegova pečata. God. 1485. ovlasti i moć p. precizno su određene: upravlja kraljevstvom u doba interregnuma, kao regent za malodobnog kralja, vrhovni je sudac i voj. zapovjednik, a tijekom kraljeve odsutnosti iz zemlje njegov je zamjenik. Vlast palatina nije se protezala na Hrvatsku, gdje je ban imao faktično iste ovlasti kao i p. Služba palatina ukinuta je 1848.