spoznajna teorija, filoz. disciplina koja nastoji ispitati mogućnost, granice, objektivnu vrijednost i predmet spoznaje. Neodvojiva je od ontologije kao filoz. teorije istine, jer istražuje spoznatljivost bitka u cjelini. Zato je ona osnovna disciplina filozofije. U novome vijeku prvi je Descartes formulirao njezin problem, no osnivačem se smatra J. Locke (Ogled o ljudskom razumu), koji je nastojao istražiti “podrijetlo, izvjesnost i opseg ljudskog znanja, kao i osnove i stupnjeve vjerovanja, mnijenja i suglašavanja”, što su do u suvremenost ostali gl. problemi s. t. Nastavljajući se na Lockea, njome su se bavili empiristički filozofi (G. Berkeley, D. Hume), ali i racionalistički filozof G. W. Leibniz. Svojom kritičkom filozofijom I. Kant (Kritika čistoga uma) utemeljio je s. t. kao osnovnu filoz. disciplinu, koja stoji iznad svih drugih. Osim empirizma, racionalizma, kriticizma, postoje i mnogi drugi pristupi spoznaji: skepticizam, senzualizam, intuicionizam, supranaturalizam, iracionalizam, misticizam i dr. U XX. st. os. su utjecajni logički pozitivizam, realizam, pragmatizam, idealizam, fenomenologija, marksizam i dr.