logaritam

logaritam (grč. preko lat.), eksponent x s kojim treba potencirati bazu a da bi se dobio broj b (logaritmand). Ako je ax=b, onda x predstavlja logaritam i piše se x = logab. Najčešće se koriste baze a=10 ili a=e=2,71 i logaritmi se nazivaju dekadski ili Briggsovi (po bazi 10) i prirodni ili Napierovi (po bazi e) i pišu se: logb ili lnb. Npr. log381=4 jer je 34=81, log 10=1, log 100=2, log 1000=3 itd., jer je 101=10, 102=100, 103=1000 itd. Osnovna svojstva logaritama:
loga(xy) = logax + logay      
loga(x/y) = logax – logay      
loga(xy) = y logax      
S pomoću tih svojstava množenje se svodi na zbrajanje, dijeljenje na oduzimanje i potenciranje na množenje. Prije pronalaska logaritama množenje je bilo komplicirano i svodilo se na kvadriranje zbroja i razlike prema izrazu ab = (1/4)[(a+b)2 – (ab)2] pa su stoga rađene tablice kvadrata. Naziv l. uveo je škot. matematičar John Napier (1614), naziv prir. l. Mengoli (1659), oznake Log Kepler (1622), log Cavalieri (1632), a suvr. definiciju logaritma dao je L. Euler (1748). Pisanje logaritama s bazom 10 bez oznake baze uveo je Cauchy (1821), a oznaku ln za prir. logaritme uveo je Pringsheim (1893).