lokomotiva (engleski: locomotive, skraćeno od locomotive engine stroj koji se kreće od mjesta do mjesta; od latinskoga: locus mjesto, movere micati), vozilo na tračnicama koje se kreće vlastitim pogonom te služi za vuču vagona. Prvu upotrebljivu lokomotivu na parni pogon konstruirao je 1804. → Richard Trevithick. Parne lokomotive znatno je unaprijedio → G. Stephenson. Sredinom XIX. stoljeća postizale su brzine od 100 do 120 km/h. Radi povećanja vučne snage, brzine i ekonomičnosti počinju se konstruirati lokomotive s dizelskim, odnosno električnim motorima, pa i njihovom kombinacijom (dizelsko-električne lokomotive). Postoje i lokomotive posebne izvedbe koje se upotrebljavaju u rudnicima i industrijskim pogonima.