proskineza (grčki: proskýnesis klanjanje), obredna gesta padanjem na oba koljena ili ničice, čime se izražava štovanje vladaru, božanstvu ili nečem svetom. U starih Grka proskineza se iskazivala božanstvu ili svetom, u starih Perzijanaca kralju. Od Dioklecijana propisana je u ceremonijalu rimskih careva i uvedena na carskom dvoru, zadržana na bizantskom dvoru u srednjem vijeku. U kršćanskoj liturgiji odgovara → prostraciji.