variola (lat.), crne boginje, velike boginje, akutna, vrlo zarazna bolest koju uzrokuje virus iz roda Orthopoxvirus. Širi se dišnim putem te nakon inkubacije od o. 12 dana virus zahvaća razna tkiva, organe te kožu u obliku gnojnih mjehurića, uz smrtnost do 10%. Postoji teški (v. maior, v. vera) i lakši (v. minor) oblik bolesti. Zahvaljujući cijepljenju i ostalim protuepidemijskim mjerama, v. se od 1979. više ne javlja i smatra se iskorijenjenom.